بازار؛ گروه استان ها: صنعت طیور یکی از صنایع مهم کشور ما است و تولید گوشت مرغ به عنوان یکی از پروتئین های پرمصرف در کشور از اهمیت بالایی برای دولت برخوردار است. بحران اقتصادی و کاهش توان خرید در تامین پروتئین، مرغ را به یکی از مواد غذایی پرمصرف کشور تبدیل کرده و از این رو حساسیت دولت و البته دخالت آن در این صنعت بیشتر است.
علی رغم اهمیت صنعت طیور در تامین امنیت غذایی و تاثیر آن در اشتغال زایی کشور، اما مشکلات بسیاری هم پیش روی تولیدکنندگان قرار دارد به گونه ای برخی از فعالان کوچکتر از گردونه رقابت حذف شده اند.
یکی از چالش ها، نوسانات قیمت مرغ است؛ در زمان کاهش قیمت این محصول پروتئینی، زیان مالی به مرغدار وارد شده و کسی پاسخگو نیست اما در زمان افزایش با گلایه ها و نارضایتی مردم، دستگاه های نظارتی بلافاصله ورود می کنند.
تولیدکنندگان خروج دولت از قیمت گذاری دستوری و امکان صادرات برنامه ریزی شده را از نیازهای ضروری این صنعت می دانند. برای تشریح بیشتر مشکلات این حوزه گفت و گویی با «محمود غلامپور»، رئیس هیئت مدیره شرکت «ماکیان دارو گلستان» داشتیم.
* دغدغه اصلی فعالان صنعت طیور چیست؟
صنعت مرغ در چند سال اخیر جزء صنایع با گردش مالی بالا بوده؛ دغدغه اصلی فعالان آن این است که قیمت گوشت مرغ واقعی نیست؛ جایگاه واقعی این صنعت تبیین نشده است، قیمت گوشت گرم نسبت به منجمد در کشور بالاتر بوده زیرا تولید گوشت گرم پایین و کنترل شده است. مدیرانی که در حوزه گوشت مرغ تصمیم گیرنده هستند برنامه ریزی و اطلاعات درستی ندارند.
روند تولید را کسی گردن نمی گیرد و مشکل قیمت سینوسی در صنعت مرغ همیشه وجود داشته است. زمانی که قیمت مرغ کاهش پیدا می کند کاهش بسیار زیاد است اما افزایش کم با مدت زمان محدود رخ می دهد زیرا مدیران در این حوزه ورود می کنند و جلوی این افزایش را می گیرند.
* برخی مسئولان می پرسند اگر سود نمی کنید چرا در این صنعت می مانید؟
پافشاری بر حضور برخی فعالان این صنعت به این دلیل است که این افراد سابقه طولانی دارند و نمی توانند تولید را رها کنند لذا به ناچار با وجود مشکلات فراوان مجبور به ادامه هستند. در چند سال اخیر افراد غیر متخصص به این صنعت وارد شده اند که سیاست آنها صرفا رساندن مرغ ارزان به دست مردم است و ضرر تولید کننده را در نظر نمی گیرند.
در برخی کشورها مانند کانادا افرادی که سرمایه دار هستند نمی توانند به این صنعت ورود پیدا کنند، افراد باید علاوه بر سرمایه مالی تجربه هم داشته باشند اما متاسفانه در کشور ما هر کس که توان مالی داشته باشد می تواند به راحتی به این صنعت وارد شود.
* یکی از مطالبات بر زمین مانده صنعت طیور صادرات است. این موضوع چقدر کمک کننده است؟
بعضی مواقع پرورش دهندگان مرغ گوشتی برای صادرات برنامه ریزی می کنند، همه روال اداری را طی کرده و قرارداد می بندند، اما به طور ناگهانی قیمت مرغ بالا می رود، صادرات متوقف می شود و این مسئله خسارت زیادی را به مرغ داران وارد می کند در حالی که کشورهایی مانند ترکیه و برزیل قسمتی از زنجیره تولید خود را به صادرات اختصاص داده اند.
در کشور ما هم این اتفاق می تواند رقم بخورد و برخی واحدهای تولیدی فقط در بخش صادرات فعالیت داشته باشند و شرکت مورد نظر دیگر در بازارهای داخلی ورود نکند. اما واقیعت این است که در کشور ما هنوز مشکلات صادرات حل نشده است و با بروز نوسانات، بازار آن مدام با مشکل روبرو می شود.
پیشنهاد من به دولت جدید در راستای حل معضلات مرغداران ایجاد یک برنامه صادراتی مداوم و انتصاب مدیران دلسوز و فعال است
مشکل اصلی کشور ما این است که برنامه ریزی و دیدگاه صادراتی وجود ندارد. باتوجه به تولید مرغ زنده در استان های مرزی، کشور افغانستان می تواند بازار خوبی برای صادرات مرغ زنده باشد.
پیشنهاد من به دولت جدید در راستای حل معضلات مرغداران ایجاد یک برنامه صادراتی مداوم و انتصاب مدیران دلسوز و فعال است.
* درباره نژاد آرین چالش های بسیاری مطرح می شود. آیا صدمات آن به تولید واقعی است؟
هر مرغدار مجبور است در هر دوره مقداری از تولید خود را به پرورش نژاد آرین اختصاص دهد اما چون پرورش این نژاد برای پرورش دهندگان سودی ندارد برخی مرغداران دو برابر پول این نژاد را به تولید کننده جوجه پرداخت می کنند و به جای تولید جوجه یک روزه آرین، تخم مرغ خام به بازار ارسال می کنند و به جای تولید نژاد آرین نژاد راس تولید می کنند اما همچنان در آمارها نژاد آرین ۵۰ درصد تولید کشور ذکر می شود در حالی که این آمار واقعی نیست.
* چرا با همه تلاش های ناموفق دولت برای قیمت گذاری اما همچنان بر سیاست های قبلی پافشاری دارند؟
چون اقتصاد آزاد نداریم هرکسی وارد این صنعت شود باز با همین مشکلات مواجه می شویم، بعضا نامزدهای ریاست جمهوری شعارها و قول های خارج از حوزه سیاست و توان اجرایی خود به مردم می دهند؛ مثلا برخی افراد نامزد شعار می دادند که گوشت را ارزان می کنند در حالی که این یک سیاست در بحث کلان است و به این راحتی نیست و در حوزه اجرایی رییس جمهور نیست.
سرانه مصرف گوشت و ماهی به اندازه گوشت مرغ نیست. مرغ و تخم مرغ غذاهایی در دسترس برای اکثر اقشار هستند. به دلیل گرانی سایر گوشت ها، مصرف گوشت مرغ در سال های اخیر افزایش داشته است.
در صنعت مرغ از تولید تا فروش اهرم فشار و قانون های دستوری حاکم است؛ برنامه ریزی هایی که در این حوزه انجام شده باعث ایجاد فرصت و تهدید می شود، اما تعداد تهدیدها از فرصت بیشتر است.
مشکل اساسی کشور ما این است که تلاش داریم هم تولید کننده به کار خود ادامه دهد هم قیمت ها پایین بماند و مکانیزم عرضه و تقاضا را قبول نداریم.